De roe/gard

Foto’s Roe/gard

De roe of gard is een vast onderdeel van het Sint nicolaas feest (naast zwart gezicht, zak en ketting) en alhoewel door pedagogen in de ban gedaan als attribuut nog steeds goed bekend. De roe wordt vaak als strafwerktuig gezien, waarbij er soms mee achterna gezeten of geslagen werd, maar vaker nog werd een roe in een schoen gestoken ten teken van straf of als teken dat men te oud was om cadeautjes te krijgen. In dit laatste geval werd iemand soms ook afgezouten waarbij een zakje zou in de schoen werd achter gelaten. De roe staat ook voor vruchtbaarheid, iets dat zeer zeker een rol speelt in het Nederlandse Sint Nicolaasfeest waarbij deze als goedhuwelijksman (goedheiligman) bekend stond. In de samenvloeiing van de begeleider van Sint Nicolaas en Sint Nicolaas zelf is deze andere betekenis ook belangrijk. In andere Europese landen zien we het gebruik van de roe als vruchtbaarheidssymbool nog sterker terug.

Bronnen

Boeken en tijdschriften (op jaar van uitgifte)

Nederland

Betrekking hebbend op Nederland

“Gedichten, van Joannes le Francq van Berkhey” 1779 (V)
“St. Nikolaas geschenk voor Neerlandsch jeugd” 1780/1802 (V)
“Magazijn van spreekwoorden en zedenspreuken, opgehelderd door voorbeelden en vertellingen, tot een leesboek voor de jeugd” 1802 (1) (V)
“Het leerzame prenteboekje voor kinderen” 1810 (3) (V)
“St. Nikolaas-geschenk aan de jeugd” 1814 (V)
“Vaderlandsche kindervreugd, vertoond in acht kunstplaten; met toepasselijke gedichtjes” 1821 (V)
“Vaderlandsche letteroefeningen”1822 (V)
“Gedichten” 1823 (1) (V)
“Poëzy” 1825 (1) (V)
“Mevrouw Veltman en hare voedsterlingen” 1825 (2) (V)
“Reisje door het Koningkrijk der Nederlanden en het Groot-Hertogdom Luxemburg” 1827 (1) (V)
“De Nederlandsche Kindervrind” 1829 (1) (V)
“Mietje en haar broetje, en andere vertellingen en gedichtjes voor lieve kinderen” 1829 (2) (V)
“Verspreide gedichtjes voor de wel opgevoede jeugd” 1831 (2) (V)
“Verhandeling over het Westland, ter opheldering der loo-en, woerden en hoven, benevens de natuurdienst der Friesen en Batavieren” 1844 (V)
“De Nederlandsche volksbode” 1848 (V)
“Sint Nikolaas-vertellingen voor de jeugd” 1849 (1) (V)
“Kinderliederen, en Nieuwe kinderliederen” 1850 (3) (V)
“Sint Nikolaas” 1850 (waarschijnlijk ouder) (4) (V)
“Eerste gedichten” 1852 (3) (V)
“Europa”1860 (1) (V)
“Kinder-courant” 1860 (2) (V)
“Leidsch Dagblad”  1860 (3) (V) Krant
“Holland” 1861 (U)
“Laatste Sint Nicolaas: Nieuwe prettige versjes, vertelseltjes en liedjes…” 1866 (V)
“Nieuwe Tielsche Courant” 1873-12-10 (1) (V) Krant

Betrekking hebbend op het buitenland

“Volks-letterkunde, uitgegeven door de Vriend van Armen en Rijken” Deel I 1852 (U)

Duitsland

Betrekking hebbend op Nederland

“Merkwaardigheden uit het leven van den Kleinen Andries” 1821 (1) (V)
“De famlie Grasveld” 1823 (V)

 

Kenmerk