Foto’s Zak/korf/mand
De Zwarte Klazen en later de Zwarte Pieten kwamen bij jonge gezinnen in huis en riepen dan met holle stem: Zijn hier nog stoute kinderen. Verstandige ouders hadden hun kinderen hierop voorbereid zodat die wisten dat ze zeker niet meegenomen zouden worden in de zak naar Spanje. Zo was dit onderdeel van het feest een potje lekker griezelen waarna de cadeaus en het snoep konden worden uitgedeeld. Omdat sommigen veel te ver gingen in het bang maken van de kinderen is hiertegen altijd wel verzet geweest. Naast minder belangrijk worden van de roe heeft ook de Zak een andere functie gekregen als plek voor cadeautjes en pepernoten. Dit laatste is op grond van hygiëne soms ook al niet meer het geval. Er werd al genoemd dat de kinderen in de zak naar Spanje zouden worden vervoerd. In andere landen wordt in plaats van Spanje ook wel de Hel als bestemming genoemd. In andere Europese landen en vroeger ook wel in Nederland werd in plaats van een zak ook wel een mand of korf gebruik voor dit doel. De zak is, naast roe, ketting en het zwarte gezicht een belangrijk kenmerk van de begeleiders van Sint Nicolaas.
Bronnen
Boeken en tijdschriften (op jaar van uitgifte)
Nederland
Met betrekking op Nederland
“Weekblad van den zoo genaamden gemeenen man” 1796 (V)
“St. Nikolaas-geschenk aan de jeugd” 1814 (V)
“Reisje door het Koningkrijk der Nederlanden en het Groot-Hertogdom Luxemburg” 1827 (1) (V)
“De Nederlandsche Kindervrind” 1829 (1) (V)
“Verspreide gedichtjes voor de wel opgevoede jeugd” 1831 (2) (V)
“Hollandsch penning-magazijn voor de jeugd” 1835 (1) (V)
“Nuttige en aangename mengelingen voor de jeugd” 1837 (2) (V)
“Kinderspelen en vermakelijkheden” 1840 (2) (V)
“Voor rijk en arm” 1847 (2) (V)
“De Nederlandsche volksbode” 1848 (V)
“Sint Nikolaas-vertellingen voor de jeugd” 1849 (1) (V)
“De Kinderwereld” 1853 (1) (V)
“De huisvriend” 1856 (V)
“Europa”1860 (1) (V)
“Gouverneur’s Prentenboek” 1875 (1) (V)
“Een jaar levens voor de dagbladpers” 1872 (2) (V)
Duitsland
Met betrekking op Nederland
“Merkwaardigheden uit het leven van den Kleinen Andries” 1821 (1) (V)
“De famlie Grasveld” 1823 (V)
Kenmerken