Als alternatief voor het Zwarte gezicht zien we ook andere maskers gebruikt worden. Dit is een duurdere vorm van maskerade. Doel is steeds onherkenbaar te zijn voor omstanders. De maskerade (ook het zwart!) is naast, roe, zak en ketting en soms ook huiden en hoorns een belangrijk kenmerk van de begeleider van Sint Nicolaas en soms ook van Sint Nicolaas zelf. Veel mensen weten niet dat Sint Nicolaas en zijn begeleider soms samenvloeien tot een gestalte waarbij hij herkenbaar blijft aan deze kenmerken. Roe De roe of gard is een vast onderdeel van het Sint Nicolaas feest (naast zwart gezicht, zak en ketting) en alhoewel door pedagogen in de ban gedaan als attribuut nog steeds goed bekend. De roe wordt vaak als strafwerktuig gezien, waarbij er soms mee achterna gezeten of geslagen werd, maar vaker nog werd een roe in een schoen gestoken ten teken van straf of als teken dat men te oud was om cadeautjes te krijgen. In dit laatste geval werd iemand soms ook afgezouten waarbij een zakje zou in de schoen werd achter gelaten. De roe staat ook voor vruchtbaarheid, iets dat zeer zeker een rol speelt in het Nederlandse Sint Nicolaas feest waarbij deze als goedhuwelijksman (goedheiligman) bekend stond. In de samenvloeiing van de begeleider van Sint Nicolaas en Sint Nicolaas zelf is deze andere betekenis ook belangrijk. In andere Europese landen zien we het gebruik van de roe als vruchtbaarheidssymbool nog sterker terug.
Bronnen
Boeken en tijdschriften (op jaar van uitgifte)
Betrekking hebbend op Nederland
“Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienstplichten, kerk-zeden en gewoontes van alle volkeren der waereldt” 1736 (V)
“Weekblad voor den zoo genaamden gemeenen man” 1796 (V)
“Reize door de majorij van ‘s Hertogenbosch in den jaare 1799 (in brieven)” 1800 (1) (V)
“Magazijn van spreekwoorden en zedenspreuken, opgehelderd door voorbeelden en vertellingen, tot een leesboek voor de jeugd” 1802 (1) (V)
“De Sint Nicolaas avond, of Het bezoek door den schoorsteen” 1809 (1) (V)
“Almanak voor de huishouding, keuken en gezondheid, voor het jaar 1814″ 1813 (V)
“Sint-Nikolaas en het Sint-Nikolaasfeest” 1831 (1) (V)
“Geschenk voor lieve kinderen” 1833 (V)
“Kinderspelen en vermakelijkheden” 1840 (2) (V)
“De komiek” 1845 (U)
“Sint Nikolaas-vertellingen voor de jeugd” 1849 (1) (V)
“Sint Nikolaas” 1850 (waarschijnlijk ouder) (4) (V)
“Kinder-courant” 1860 (2) (V)
“Leidsch Dagblad” 1860 (3) (V) Krant
“Vragen van den dag; Populair tijdschrift op het gebied van….” 1897 (1) (V)
Betrekking hebbend op het buitenland
“Peter Abrahams vaarwel, of laatste schriften” 1768 (U/V)
Duitsland
Betrekking hebben op Nederland
“Merkwaardigheden uit het leven van den Kleinen Andries” 1821 (1) (V)
Begeleiders Sint Nicolaas (Buitenland)
– Berchta/Vrouw Holle
– Buttnmandl und Gankerl
